विकाश पराजुली
बुटवल, चैत १९ ।

विहान सबेरै टोकरीमा तरकारी बोकेर बुटवल बजार आईपुग्छिन् रुपन्देही सालझण्डीकी जमुना थारु । तरकारी बेच्नु जमुनाको दैनिकीनै बनेको छ । बेलुकी १० बजे नै आफ्नो करेसाबारीबाट सिजन अनुसारको तरकारी जम्मा गर्छिन र विहान ४ बजे नै उनी बुटवल आईपुग्छिन । त्यसपछि उनको तरकारी व्यापार सुरु हुन्छ । यहि व्यवसायबाट उनले जिविकोपार्जन गर्दै आएकी छन् । त्यसो त उनी जस्ता कयौ महिलाहरु त्यही गाउ“बाट तरकारी बेच्न दिनहु“ जसो बुटवल आउने गर्दछन् ।
सालझण्डी वडा नंं २ मा स्थायी बसोबास गर्ने जमुना विगत ६ बर्षदेखि टोकरीमा विभिन्न सिजन अनुसारका तरकारी बेच्न बुटवलका विभिन्न गल्ली–गल्लीहरुमा हिड्ने गरेकी छन् । उमेरले ३७ बर्ष पार गरेकी जमुनाको तरकारी विक्रि गर्न कुनै समस्या नै नरहेको बताउछिन् । ‘मेरो तरकारी प्रायः सबैले चाखेका छन् जमुना भन्छिन – कुनै–कुनै बेला त तरकारी पु¥याउनै मलाई धौ–धौ पर्छ ।’ बुटवल बजार भित्रका उपभोत्ताहरु पनि गाउ“बाट ल्याइएका ताजा तरकारी घरमै पाउदा खुसी छन् । बुटवल १३ कि देवी थापाले टोकरीमा ल्याएको तरकारी सधै किन्ने गरेको बताईन । ‘ताजा तरकारी त्यसमा पनि बजार मूल्य भन्दा सस्तो मै पाईने ह“ुदा सधै किन्ने गरेकी छु उनले भनिन् ।’ उनले बुटवल बजारमा तरकारी मध्ये हरियो साग बढी मात्रामा विक्री हुने गरेको बताईन । उनी जस्ता दर्जनौ महिलाहरु तरकारी बोकेर बुटवलका प्रायः सबै टोलहरुमा पुग्ने गर्दछन् ।
मध्यम बर्गिय परिवारकी जमुनालाई यो पेशा दैनिक गुजारा चलाउने माध्यम भएको छ ।  उनले दैनिक ५ सय देखि एक हजार रुपैया“ सम्मको तरकारी विक्री गर्दै आएको बताईन । उनले भनिन् ‘मेरो तरकारी प्रति ग्राहकहरु लोभिदा मलाई खुसी लाग्छ । ’ जमुनाले यहि पेशाबाट ५ जनाको परिवार धानेकी छन् । उनले सुरु गरेको तरकारी व्यवसायबाट अन्य महिलाहरु पनि आकर्षित भएको उनको भनाई छ ।
उनीसंगै तरकारी बेच्न बा“सगढिकी विमला चौधरी पनि यो व्यवसायबाट आफु सन्तुष्ट रहेको बताईन । उनले ‘आजकल ग्राहकहरुले देख्ने वित्तिकै टाढैबाट बोलाउने गरेको बताईन । उनी भन्छिन ‘यो विहानको व्यापारले आफ्नो बाकी समय अन्य काममा पनि लगाउन सकिएको छ ।’
तर तरकारी खेतीका लागि सिंचाइको समस्या रहेको उनको भनाइ छ  । उनले सिचाईको सुविधा नहु“दा प्रयाप्त मात्रामा तरकारी उत्पादन गर्न नसकेको बताईन । उनले तरकारी खेती गर्दा युरिया मलको साटो गोबरको मल, किटनाशकको बिकल्पमा गाइको गउत, खरानी प्रयोग गर्ने गरेको अनुभव सुनाईन । युरिया र बिÈादी प्रयोग नगरे पनि तरकारी उत्पादनमा कुनै कमी नआएको उनको अनुभव छ । उनले साग, आलु, धनिया, भन्टा, कोभी, करेला, बोडी, परवल, टमाटर, लौका, भिन्डी, घिरौलाजस्ता तरकारी खेती गरेको बताईन ।  ‘उपभोक्ताले पनि किटनाशक  मल प्रयोग नगरी उत्पादन भएका तरकारी बारे थाहा पाएपछि तरकारी सजिलै किन्ने गरेका छन् उनले भनिन्– लगेको तरकारी कहिल्यै फिर्ता ल्याउनु पर्दैन ।’