विकाश पराजुली

बुटवल, असार १४ ।

मानो रोपेर मुरी फलाउने असार महिनाको दोस्रो सातासम्म रुपन्देहीमा करिव ८ प्रतिशत खेतमा रोपाइ भएको छ । समयमानैं वर्षा सुरु नभएकाले जिल्लामा असारको दोस्रो सातासम्ममा थोरै खेतमा रोपाइ“ भएको हो । यो समयसम्म ३५ देखि ४० प्रतिशत रोपाइ हुनुपर्दथ्यो । कृषि विकास कार्यालयले दोस्रो सातासम्म थोरै मात्र रोपाइ“ भएपनि किसान आत्तिहाल्नुपर्ने अवस्था नरहेको जनाएको छ ।
कृषि विकास कार्यालयका बाली संरक्षण अधिकृत रामबहादुर थापाले असार अन्तसम्म रोपाइ“ गर्दा उत्पादनमा खास भिन्नता नहुने बताउ“दै किसानलाई नआत्तिन आग्रह गरे । मनसुनले कृषकहरुलाई साथ नदिएकाले असार १५ लागि सक्दा पनि रोपाई न्यून मात्रामा भएको हो । यस क्षेत्रमा केही दिन अघि सक्रिय भएको भनिएको मनसुन अहिले निष्किृय छ ।
कृषि कार्यालयका अनुसार जिल्लाको उत्तरी क्षेत्रमा ५ प्रतिशत र दक्षिणी क्षेत्रमा  करिब ३ प्रतिशत मात्र रोपाइ“ भएको छ ।
बाली विकास अधिकृत थापाका अनुसार कृÈकले ब्याड लगाउने काम सबै सके पनि दक्षिणी क्षेत्रमा भने केही स्थानमा धानका ब्याड अझै तयार हुन बा“की छ ।  रुपन्देहीमा ८४ हजार खेती योग्य जमिन रहेको छ । कुल खेतीयोग्य जमिनको ७२ हजार ८ सय हेक्टर क्षेत्रफलमा धान खेती हुने गरेको छ । जसमध्ये सिंचाई सुविधा पुगेको खेत ५० हजार ६ सय १७ हेक्टर रहेको छ ।
धान खेती गरिने मध्ये करिब ३५ हजार हेक्टरमा छिटो पाक्ने जातका राधा–४, सुख्खा–३, गोरखनाथ, सर्जु–५२, हर्दिनाथ–१ लगायत धान रोपिने थापाले जानकारी दिए । जिल्लामा अहिले बढि मात्रामा चिनिया, भारतीय हाईव्रिड जातका डि वाई–२८, डि वाई–६९, तारा, सुरज, एटाईज–६४–४४, राजा, युएस–३१२, गोरखनाथ–५०९, सावा, सावित्री, रामधान लगाएतको धान रोपिने गरिएको छ । यस्ता धान रोप्दा उत्पादन बढि र छिटो पाक्ने भएकाले कृषकको आकर्षण बढेको हो ।  जिल्लाका धकधई, पोखरभिन्डी, पजरकट्टी, छिपागढ, बोधवार, पटखौलीलगायत भैरहवा आसपास र उत्तरी क्षेत्रमा छिटो पाक्ने धान रोपिन्छ भने रुपन्देहीको दक्षिणी क्षेत्र विशेष  गरी मर्चवार, भगवानपुर, सुर्यपुरा,लुम्बिनीलगायतका स्थानमा ढिलो पाक्ने धान रोपिने गरिन्छ ।
ढिलो पाक्ने धानमा स्वर्ण साभा–१, साभा सव–१, मकवानपुर–१, राम, सावा मन्सुली, बास्मती, कालानमकलगायत रहेका छन् । रुपन्देही मुलुकमा सबैभन्दा बढी धान उत्पादन गर्ने मध्येको तेस्रो जिल्लाको रुपमा पर्दछ । गत  बर्ष समयमै मनसुन सक्रिय भएकाले मध्य असारसम्म १३ प्रतिशत रोपाइ“ भएको थियो ।

विकाश पराजुली
बुटवल, असार १३ ।

सवारी दुर्घटनालाई कम गर्ने उद्देश्यले विभिन्न जनचेतना मुलक काम गर्दै आएको पश्चिम क्षेत्रीय ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलले अहिले चालक तथा सहचालकलाई ‘ट्राफिक शिक्षा’ कार्यक्रम सुरु गरेको छ ।
सवारी दुर्घटनाको संख्या दैनिक बढ्दै गएकाले प्रहरीले त्यसको न्युनीकरणका लागि विभिन्न यातायात सम्बद्ध व्यवसायीहरुसंग समन्वयन गरी ट्राफिक शिक्षा कार्यक्रम सुरु गरेको हो । प्रहरीले बुटवलमा केही महिना अघि दुर्घटना न्युनीकरणका लागि सडकमै ट्राफिक शिक्षा समेत दिएको थियो ।
सामान्य नियम पनि पालना नगरी सवारी चलाउनेहरुलाई लक्षित गरी सञ्चालन गरिएको ट्राफिक शिक्षा कार्यक्रमले राम्रो उपलब्धी प्राप्त गरेपछि अहिले चालकहरुलाई ट्राफिक शिक्षा दिइन थालिएको पश्चिम क्षेत्रीय ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलका एस पि सुशील कुमार यादवले जानकारी दिए । पश्चिम नेपाल वस व्यवसायी समिति, सिद्धार्थ यातायात व्यवसायी समिति, पश्चिमाञ्चल यातायातात व्यवसायी समिति लगायतका विभिन्न समितिमा आबद्ध चालकहरुलाई ट्राफिक शिक्षा प्रदान गरिएको उनको भनाइ छ ।
नेपालका अधिकांश सडक सुरÔित समेत नभएकाले पनि ट्राफिक शिक्षा अहिलेको आवश्यकता भएकाले यो कार्यक्रमलाई अगाडि बढाइएको उनले बताए । ट्राफिक शिक्षामा सवारी साधनमा यात्रु चढाउने र ओराल्नेदेखि बसको गति, सडक र सवारी साधनको यान्त्रिक अवस्था ट्राफिक सन्देश लगायतका विभिन्न विमा शिक्षा दिइएको छ । यही असारदेखि सुरु गरिएको ट्राफिक शिक्षामा १० गते सम्म ४ सय ६७ जना चालकलाई शिक्षा दिइ सकेको प्रहरीले जनाएको छ ।
चालकले बसको भार Ôमता कति छ, सडक कस्तो छ, ख्यालै नगरी बस दु्रत  गतिमा कुदाउने, सामान्य नियम पनि पालना गर्ने गर्दा दुर्घटना बढेको समेत  बताइन्छ । प्रहरीले सुरुको चरणमा चालकलाई मात्र शिक्षा दिने र दोस्रो चरणमा सह चालकहरुलाई शिक्षा दिने बताएको छ ।

ट्राफिक शिक्षा लिएका बस चालक अनुप थापाले आफुले ट्राफिक शिक्षाबाट निकै ज्ञान हासिल गरेको बताए । ‘सैद्धान्तिक ज्ञान हामीहरुले पायौ र धेरै कुराहरुको ज्ञान पनि पायौ उनले भने ।’ प्रहरीले बस, ट्रकका चालकहरुलाई मात्र शिक्षा दिएको हो । दोस्रो चरणमा सह चालक सहित अन्य जिप, ट्याक्टरका चालकहरुलाई पनि ट्राफिक शिक्षा दिइने बताइएको छ । प्रहरीले ट्राफिक शिक्षा दिएपछि दुर्घटनालाई न्यूनीकरण गर्न सकिने बताएको छ ।
बढ्दो सहरीकरणसंगै दुर्घटना पनि बढेकाले प्रहरीले दुर्घटना न्यूनीकरणका लागि अन्य कार्यक्रमहरु समेत आयोजना गर्दैै आएको छ । प्रहरीले विभिन्न कलेज तथा स्कुलहरुमा गई कक्षा कक्षामा ट्राफिक शिक्षा दिदै आईरहेको छ । ‘स्कुलहरुमा पनि हामीले सुरु गरेका छौ, अब त्यसलाई पनि तीब्र रुपमा अगाडि बढाउने छौ’ एसपी यादवले भने, ‘सानो उमेर यस बारेमा जानकारी दिदा पनि दुर्घटना कम हुन सक्छ ।’
ट्राफिक प्रहरीले यसअघि थालेको सडकमै ट्राफिक शिक्षा कार्यक्रम निकै फलदायी भएपछि चालकलाई पनि यो शिक्षा दिन थालेको हो । यसअघि विभिन्न प्रशिक्षण दिएपनि यसमा विल्कुलै सैद्धान्तिक ज्ञान दिने ट्राफिक शिक्षा रहेको बताइएको छ ।